Lowlands zaterdag · zZz, Jeugd Van Tegenwoordig, Death From Above 1979, The Arcade Fire, Pixies, The Others, Gary Global & Azrael, Ellen Allien, Heiko Laux · 20 augustus 2005 · Pleurisduur

Dag twee. Zwaar noodweer had het hele land blank gezet, maar alsof de hand van God over het Lowlandsterrein waakte vielen er in Biddinghuizen evenveel druppies als uit de kokend hete douche van het campingterrein... één elke seconde. Volgens de Daily Paradise dreef de storm op een kilometer afstand rakelings langs het festival. Her en der gingen wel wat partytenten airborne, maar de zondvloed bleef ons bespaard.

Snel over naar de muziek maar weer. zZz beet zaterdag het spits af met een show die even op gang moest komen. Ik vond de orgels van Daan Schinkel aan het begin maar een beetje iel en dunnetjes klinken, terwijl ik op de verhalen afgaand een dik vet geluid had verwacht. Maar ik moest gewoon even geduld hebben, want het optreden werd bij elk nummer rauwer en drummer Björn Ottenheim leek zijn kit ook wel steeds harder af te ranselen. En op de helft van het optreden werd het zowaar nog een show ook: twee als hoer verklede dames kwamen over het podium en de bandleden heen krioelen en niet helemaal onverwacht werd het prompt een heel stuk drukker in de tent. Weer even later schopten de dames een paar dozijn strandballen het publiek in die vervolgens van links naar rechts en van voor naar achter door de tent werden gemept. In de ontknoping van het optreden ging het er woest aan toe en probeerde Daan zijn synthesizer los te trekken, wat niet lukte, waarna hij 'm met een smak weer liet neerkomen op zijn apparatuur. Rrrawk!

Ik weet intussen meer verhalen over De Jeugd Van Tegenwoordig dan dat ik nummers van ze ken. Toch was ik wel benieuwd naar deze zelfbenoemde 'eendagsvliegen van 2005', vooral omdat ik al hun onzin wel een welkome afwisseling vind tussen al die serieuze muziekpraat. In bijna alles wat ze uitkramen blijkt wel dat dat het laatste is wat ze doen: zichzelf serieus nemen. Watskeburt werd dan ook ingeleid met 'We gaan nu dat hitje doen, ons radiohitje'. Vervolgens zette de Majoor een hoempapa-carnavalsdeuntje in, ging de Jeugd de polonaise lopen en toen dat na een halve minuut afgelopen was: 'Ziezo, dat was 'Watskeburt''. Ondanks alle nonsens vond ik het toch een geweldig optreden, vooral omdat de productie zo moddervet is. Het is niet zomaar hiphop, het is eigenlijk gewoon de Bastian-gepatenteerde electrofunk met snoeiharde beats en ronkende bassen. En rappers dus: de heren Willie Wartaal, Vieze Fur en P. Dronq (Pep van de masters van De Kliek, natuurlijk! De B en de P en de D en de E en de L je kent ze wel). Verstaanbaar was het allemaal niet, maar dat hoefde ook niet. En het publiek kwám natuurlijk ook alleen maar voor 'ons radiohitje', het zullen enkel de voorste rijen zijn geweest die warmdraaiden voor Happen naar de baas, Bekkie of de volgende single Voorjekijkendoorlopen - dat stamt toch nog uit de tijd dat ze nog Baksteen waren? En ja, natuurlijk speelde de Jeugd na hun carnavalsgeintje gewoon het hitje en stroomden de mensen van alle windstreken toe. Het einde van de show zag ik niet, maar ik hoorde wel op 3voor12 hoe ze het Banne 2 Anthem op gabberbeats compleet lieten ontsporen. Fijn optreden. Baksteen, dwars door je speakers!

Death From Above 1979 van grote afstand (op Metropolis) was al vet. DFA79 terwijl je op armlengte van een wild hakkende moshpit staat is nog veel vetter. Bij het eerste nummer was ik toch wel een beetje teleurgesteld door het geluid: dat moest toch veel harder? Maar Jesse draaide even aan een knopje op de versterker, harkte aan zijn basgitaar en knikte instemmend. Ziezo, we konden los. Wat je nu veel beter kon zien dan op Metropolis, was hoe Jesse zijn gitaar gebruikt. Het is dan wel een basgitaar, met net als Zach van Pinback speelt hij er ook lead-partijen op door de snaren heel kort af te knijpen. Helemaal geweldig om te zien was het als hij zowel baslijntjes als lead-lijntjes door elkaar heen speelde zoals bij You're a woman, I'm a machine. Of het intro van Romantic rights, waar hij een riff speelt door over één snaar te schrapen. Natuurlijk rockte het als nooit tevoren en werden de mensen links en rechts voor het podium compleet leip. Sebastien stond hier met verwondering naar te kijken: 'I think I'm losing touch with you guys. But that's okay.' Een geweldige live-band, twee man en twee instrumenten (laten we een drumstel voor het gemak maar als instrument beschouwen) en met die ingrediënten zo'n geluid weten te creëren.

Schakelen we nu over naar het beste optreden van Lowlands '05 - volgens mijn bescheiden mening dan. Wie wie wie? The Arcade Fire, en dat verwondert mezelf misschien nog wel het meest. Toen ik Funeral voor het eerst hoorde werd ik helemaal kriegel van die bombastische pathos-muziek. Bij zo'n beetje iedereen kwam het album in de hoogste regionen van de jaarlijstjes terecht, terwijl bij mij het kwartje maar niet wilde vallen. Om dan geconfronteerd te worden met een show als die van Lowlands-zaterdag, voelt bijna als een heiliging. Want het was niet zomaar goed, het was ontzéttend goed. De hele stage presence van de acht bandleden (vier keer zoveel als de vorige band die we zagen, DFA79) was al om zelf van in een trance te raken. Al hadden de bandleden bij wijze van spreken een triangel vast, dan werd daarop gespeeld alsof hun leven er vanaf hing. Het is heel lang geleden dat ik mensen zó heb zien opgaan in hun muziek. Het begon al met de acht-man-samenzang van het bezwerende Wake up. Links op het podium stonden twee trommelaars zo hard op motorhelmen te meppen dat stukken hout in het rond vlogen, weer later had één van hen de helm opgezet terwijl de ander hem belaagde. Sowieso had de roadie het er maar druk mee, want het ging er zo wild aan toe dat trommels, xylofoons, microfoonstandaards en cymbalen regelmatig tegen de vlakte gingen. Bandleden ruilden voortdurend van instrument, dan had weer iemand een melodica of trekharmonica ergens vandaan gegrist, en zo kon het bijvoorbeeld ook gebeuren dat de tengere violiste Régine plotseling achter het drumstel opdook. En de muziek, die uitvoeringen van Laika, Tunnels, Rebellion, godsallemachtig wat mooi. Ik kan wel enigszins begrijpen waarom ik moeite had met al deze pathos en (vooral ook) de jankstem van Win Butler. Grootsch- Ende Meesleependheid op cd wil bij mij nogal eens gauw een snerende lach ontlokken. Maar je moet het gewoon niet gaan lopen analyseren maar op je laten inwerken. Geen betere plek om te zijn dan een live-optreden dus. Het einde zal me nog lang heugen. Ging Win's broertje Will met zijn trommel al volledig door het lint, even later leek het hem wel een goed idee om de podium-stellage te gaan beklimmen met trom en al om helemaal bovenaan doodleuk verder te trommelen. Het applaus dat over hem heen gonsde toen hij weer beneden kwam was oorverdovend.

Een uur voordat Frank Black en z'n kameraden het podium zouden betreden zat de Grolsch al afgeladen vol, veel mensen hadden zich direct na het optreden van The Arcade Fire al meteen een plekje vooraan bij het podium toegeëigend. De 'sell out tour' van The Pixies zou vandaag ook over Lowlands razen en er leek wel geen mens die dat wilde missen. Zestien jaar geleden zag ik de Pixies voor het laatst op Pinkpop, niet dat ik op mijn klapstoeltje met verrekijker ook maar het flauwste benul had waar ik nou eigenlijk naar stond te kijken. Maar met die herinnering in het achterhoofd was het dubbel zo leuk om ze weer terug te zien, en feitelijk was het ook de doorslag om dit jaar naar Lowlands te gaan. Ik verwachtte een geoliede, geoefende show met nonstop Pixies-knallers, en dat was ook precies wat ik kreeg. Het begon nog tamelijk rustig met Wave of mutilation en het duurde even voordat Black Francis zijn versterkte acoustische gitaar verruilde voor een elektrische. Maar het hellevuur barstte al snel los met Bone machine, Tame, alltime favorite Debaser, Subbacultcha, Broken face, tja... lepel alle classics maar op. Je kent het kippenvelmoment wel van Monkey gone to heaven, waarbij het hele publiek met de vingers meetelde: man is five / the devil is six / GOD IS SEVEN!! GOD IS SEVEN!!, het was een bijna religieuze ervaring om daar met je neus bovenop te staan. En tegelijk was het nogal curieus om zo'n vadsige gast in houthakkershemd het publiek te zien bezweren zonder ook maar één keer de indruk te wekken dat hij niet gewoon zijn set af staat te werken om daarna de duiten te vangen. De toegift bijvoorbeeld: hoe hij met Kim Deal aan het ruziën was of ze nog een encore zouden spelen, was overduidelijk een toneelstukje. Want iedereen wist dat Gigantic nog moest komen, en wederom was dat precies wat we kregen en het heeft me nog wat blauwe plekken opgeleverd ook. Maar het mág allemaal. De Pixies hebben deze prachtnummers jaren geleden met bloed, zweet, tranen en niet aflatende ruzies opgenomen en daar nooit veel voor teruggezien, behalve allemachtig veel bands die met hun sound aan de haal gingen. Dat ze nu op hun oude materiaal onbeschaamd gaan cashen vind ik wel geoorloofd. Temeer omdat ze mij, en met mij een ontelbare hoop anderen, op een geweldig optreden tracteerden. Hail Pixies!

De laatste nummers van The Others nog gezien bij Charlie met een Dominic Masters die het publiek in dook. Voor de mensen die het verhaal nog niet kennen: The Others zijn ontstaan door aan een botte leugen te ontkomen. Dominic zat in het café op te scheppen over zijn geweldige band, terwijl hij helemaal in geen band zat. Toen hem werd gevraagd om dan eens een keer op te komen treden, heeft hij in allerijl een band en een plaat bij elkaar gecheft. Daar kun je van vinden wat je wil, maar het klonk live nog verrekte goed ook. Hier had ik wel meer van willen zien.

De immer ontkende slechte smaak van de gemiddelde Lowlands-ganger werd duidelijk met de nineties dixo van dj's Gary Global & Azrael: foute nummers uit de jaren '90 (denk Haddaway, Snow, Ace Of Base), maar de tent zat tot de nok toe vol. Ik ben 'm na even gepeerd naar de brute beats van Ellen Allien. IJskoude spijkerharde techno, met Ellen die in een witte jurk vanachter haar draaitafels wild stond te springen en te zwaaien. Later wisselde ze stuivertje met Heiko Laux die op hetzelfde recept verder knalde. Dat was mijn afsluiter van dag twee, terug naar de tent, oordoppen in en ronken. Maar niet voordat ik nog zo'n legendarisch Lowlands-moment had meegemaakt: een wasbakkenconcert. Waar, wanneer en waarom ze opduiken is een raadsel, maar om half vier op de zondagochtend viel ik er middenin.